دوره ی سالمندی یکی از حساس ترین دوره های زندگی هر انسانی است. موارد زیر برخی از از خصوصیات پیری می باشد:

1. پیری دوره افول است و به کاهش بخشی از توانایی های جسمی و بخشی دیگر از توانایی های روانی ناشی می شود. به طورکلی پیر شدن جسمی مقدم بر پیری ذهنی است
2. . پیری با معیارهای مختلف قضاوت می شود. هم شکل ظاهری، هم فعالیت ها و هم رفتار ارزیابی می شود.
3. سازگاری ضعیف از ویژگی های پیری است. به دلیل نگرش های نامطلوب اجتماعی نسبت به افراد مسن که در نحوه برخورد گروه اجتماعی با آنها منعکس می شود، تعجب آور نیست که بسیاری از افراد مسن خودپنداره های نامطلوبی پیدا کنند.

البته در دنیای امروز، برخی از روانشناسان سعی دارند تا  به نحی تصویری مثبت و به نسبت خوش بینانه تر در مقایسه با تصور نه چندان زیبای عموم مردم از دوران سالمندی در برابر دیدگان مردم و خود سالمندان عزیز ترسیم کنند. این دسته روانشناسان با وجود پذیرش مشکلات و کمبود های ناگذیری که فرا رسید دوران پیری  خواه ناخواه برای افراد به دنبال خواهد داشت؛ باز هم براین عقیده پایبند و استوار هستند که پیری، برخلاف دیدگاه منفی اکثریت مردم، می تواند با احساس رضایت و خشنودی همراه باشد و در صورتی که فرد سالخورده با روحیه ای فعال با محیط و اجتماع خود روبرو می شود خواهد توانست تا موضوعات و اتفاقات جدید و جذابی را تجربه کرده و برای خود رقم بزند.

نکته ی مهمی که نباید به دست فراموشی بسپاریم و باید همواره آن را به یاد داشته باشیم این است که تغییر و تحول همواره تا اخرین لحظه های زندگی ما ادامه داشته و همراه ماست. در حقیقت هر انسان، حتی در دوره ی کهنسالی نیز در عین حالی که شاهد تحلیل رفتن توانایی های جسمی خویش می باشد؛ اما باز هم گویی به نوعی تمایل درونی به مهار کردن محیط اطراف خود دارد . حتی در صورتی که تعدادی از افرادی را که به آن ها علاقه مندی و وابستگی روحی و عاطفی داشته را نیز از دست داده باشد ولی با این وجود باز هم میل به دوست داشتن و نیاز به محبت تا آخرین دم با او همراه خواهد بود.

در حقیقت، دوران سالمندی برای هر فرد می تواند باعث اختلالات مختلف و متعدد از قبیل اختلالات عصب شناختی ( مانند دمانس، آلزایمر، پارکینسون)، افسردگی، استرس، اختلالات خواب و دیگر موارد مشابه شود. حتی در موارد حاد این اختلالات می تواند به خودکشی و یا دیگر رفتارهای کنترل نشده ی این چنینی منجر شود. در نتیجه، نگهداری از افراد سالمند نیازمند برنامه ای مدون می باشد. نگهداری و رفتار با سالمندان اهمیت زیادی دارد که بعضی اوقات از عهده ی خانواده خارج است. همه ی ما چیزهای زیادی درباره ی آسایشگاه سالمندان شنیده ایم. حرف های نه چندان درستی که یک آسایشگاه سالمندان را حتی به اندازه ی یک کابوس برای سالمندان تلخ و ترسناک کرده است. کابوسی که آن دسته از افراد پا به سن گذاشته که فرزندی ندارند( یا فرزندان آن ها به هر دلیلی تمایل یا توان نگهداری کردن از والدین خود را ندارند)؛ خواه ناخواه به آن دچار می شوند. اما این تصویر عجیب و ترسناک چندان هم درست نیست.

آسایشگاه سالمندان

 آسایشگاه سالمندان در واقع یک مرکز مسکونی چند اقامتی است که برای افراد مسن در نظر گرفته شده است. به طور معمول، هر شخص یا زوج در خانه یک اتاق یا مجموعه اتاق هایی به سبک آپارتمان برای اقامت خود دارند. امکانات اضافی دیگری نیز در داخل ساختمان فراهم شده است. این امکانات به عنوان مثال می تواند شامل امکاناتی برای وعده های غذایی، اجتماعات، فعالیت های تفریحی و انواع مراقبت های بهداشتی یا بیمارستانی باشد. هزینه آسایشگاه سالمندان را می توان به مانند یک آپارتمان استجاری به صورت اجاره ای پرداخت کرد و در بعضی موارد ( که بسیار نادر هستند) می توان بخشی از خانه سالمندان را به صورت یک کانکس خریداری نمود.آسایشگاه سالمندان عمدتا از نظر سطح مراقبت های پزشکی با هم متفاوت هستند. انجمن های بازنشستگان، برخلاف خانه های بازنشستگی، خانه های جداگانه و مستقلی را برای ساکنان ارائه می دهند.

اما سوال اصلی هنوز باقی است. به بیان واضح و ساده: خانه ی سالمندان بالاخره خوب است یا بد؟

خانه ی سالمندان بالاخره خوب است یا بد؟

نمی توان به این سوال به همین راحتی پاسخ داد. در واقع، هیچ پاسخ قاطعی برای این سوال وجود ندارد که در مورد همه صحیح باشد. چرا که اولا نگهداری سالمندان در خانه و در مقابل، فرستادن آن ها به خانه سالمندان، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارد و ثانیا، هر خانه ی سالمندان مزایا و معایب خاص خود را دارد. به طور کلی اکثر خانه های سالمندان در یک سری از مزایا و معایب با هم مشترک هستند که در ادامه به این موارد اشاره می کنیم:

مزایای نگهداری از سالمند در خانه سالمندان

در بعضی از موارد سالمند مورد نظر دچار شرایط و یا بیماری خاصی می باشد که باعث می شود نیاز به مراقب‌های ویژه داشته باشد. در این شرایط اگر خانواده امکان انجام چنین مراقبتی از وی را نداشته باشند، یک انتخاب مناسب و عاقلانه خانه ی سالمندان است.به این صورت که این سالمند عزیز می تواند دوران نقاهت خود را  در یک مکان مناسب تحت نظارت پزشک و پرستار سپری کند و در نهایت پس از حصول بهبودی، در صورت امکان ترجیحا به جمع خانواده ی خویش بازگردانیده شود.

از سوی دیگر، برای فرد سالمندی که در به تنهایی و بدون خانواده در منزل خویش زندگی می‌کند و در شرایطی که به دلیل نوعی ناتوانی جسمی، قادر به مراقبت از خود نمی باشد و توان یا برقراری ارتباط با جامعه اطراف را ندارد، باز هم یک انتخاب مناسب را می توان خانه سالمندان دانست. چرا که خانه ی سالمندان می تواند برای وی  شرایطی را فراهم کند که با افرادی که تقریبا هم سن و سال خود او هستند معاشرت داشته باشد و به علاوه، زمان خود را با شرکت در انواع برنامه‌ها و فعالیت هایی که در آن جا به صورت گروهی ترتیب داده می شوند؛ بگذراند. علاوه بر این، در خانه سالمندان به صورت بیست و چهار ساعته مراقبت‌های ویژه از وی به عمل می آید و در شرایطی که وی نیاز به انجام فوریت‌های پزشکی داشته باشد؛ همواره مراقبانی هستند که قادر به انجام دادن اقدامات مناسب می باشند تا جان او را از خطرات احتمالی مصون بدارند.

معایب نگهداری از سالمند در خانه سالمندان

واضح است که اکثر سالمندان به طور معمول ترجیح می‌دهند که سال‌های باقی مانده از عمر خود را در خانه خود، در آغوش فرزندان و خانواده خود سپری نمایند. در شرایطی که فرد سالمندی به بیماری های روحی نظیر افسردگی و دیگر بیماری های این چنینی مبتلا باشد، فرستادن او به خانه ی سالمندان این بیماری را تشدید کرده و به سان بنزین ریختن روی آتش عمل می کند. به این دلیل که حس طرد شدن از سمت عزیزانش به او دست داده و این فشار مضاعفی به روان وی وارد می‌کند.

از سوی دیگر، در شرایطی ممکن است شرایط زندگی در خانه سالمندان برای افراد یک نواخت و عادی باشد و این یکنواختی و روتین باعث تضعیف روحیه آن‌ها بشود.دوری از فرزندان و خانواده نیز عاملی است که  برای سالمندان تا حد زیادی ناراحت کننده و بعضا حتی غیر قابل تحمل است؛ به همین دلیل در صورت لزوم به فرستادن سالمندان به خانه ی سالمندان، نیاز است که فرزندان و دیگر عزیزان و نزدیکان وی به صورت مرتب به والدین خود سر بزنند و به هیچ وجه از آن ها غافل نشوند.

البته در صورتی که خانه ی سالمندان استاندارد باشد و ارتباط صحیح سالمند و خانواده ی وی همواره حفظ شود، معمولاً در سالمندی که به خانه سالمندان می‌رود مشکل روحی جدی ایجاد نمی‌شود. اما به این دلیل که ارتباط سالمندان در بسیاری از خانه‌های سالمندان به طورکلی با جامعه و خانواده اش قطع می‌شود، در بسیاری از موارد ممکن است سالمند مشکلات شناختی پیدا کرده و یا این مشکلات  این چنینی که پیش از این به آن مبتلا بوده در وی ‌شود.

خانه سالمندان خصوصی یا دولتی؟

در بخش قبل دیدیم که نمی توان پاسخ قاطعی به این سوال داد که بالاخره خانه سالمندان خوب است یا بد؟ مناسب است یا نامناسب؟ بنابراین، شاید بهتر است این سوال را به نحوی تغییر دهیم و این گونه سوال کنیم که خانه سالمندان خصوصی بهتر است یا دولتی؟ آسایشگاه سالمندان خصوصی برای زندگی مناسب تر است یا دولتی؟

به طور معمول، استانداردهای آسایشگاه های سالمندان، اعم از عمومی و خصوصی، باید توسط سازمان بهزیستی تعیین شده و در ادامه توسط همین نهاد مورد بررسی قرار گیرد . می توان این طور نتیجه گیری کرد که تمام آسایشگاه ها، اعم از آسایشگاه سالمندان خصوصی و یا عمومی، ملزم به رعایت قوانین و پارامترهای یکسانی هستند. ولی در عمل آسایشگاه های خصوصی نسبت به آسایشگاه های دولتی از استانداردهای بهتر و بالاتری برخوردار می باشند.

عمده ی تفاوت هایی که در این دو نوع مراکز و خانه های سالمندان دیده می شود عبارتند از: تفاوت در شرایط محیطی نظیر نور، پله، توالت ها، چه در مورد بهداشت و حتی در مواردی تفاوت بین وجود و عدم وجود می باشد.

از دیگرتفاوت های موجود بین آسایشگاه سالمندان خصوصی و عمومی می توان به مواردی از جمله وجود کادر پزشکی و پرستاری مجرب، بهره گیری از خدمات روان شناسی از قبیل روان درمانی فردی و گروهی، خانواده درمانی، برگزاری برنامه های تفریحی داخل و خارج از محیط آسایشگاه و … اشاره کرد. چنین مواردی حتی اگر در آسایشگاه های دولتی و خیریه دیده شوند نیز بسیار نادر یا با کیفیت به نسبت پایین تر از همتای خصوصی خود می باشند.

به همین دلایلی که پیش تر ذکر شد، اکثر خانواده هایی که اهمیت بیشتری به سالمندان و کیفیت زندگی آن ها در آسایشگاه می دهند؛ آسایشگاه های خصوصی را برای اسکان عزیزان خود انتخاب می کنند. دلیل این انتخاب این است که به طور معمول به نظر می رسد که خانه های سالمندان خصوصی از نظر کیفیت زندگی و رسیدگی و… یک سر و گردن بالاتر از خانه های سالمندان عمومی باشند.

معیارهای انتخاب یک خانه سالمندان خوب

امروزه در ایران، به خصوص در تهران، خانه های سالمندان خصوصی متنوع و مختلفی وجود دارند. اما در میان این همه خانه سالمندان خصوصی در تهران، چگونه می توان تشخیص داد یک خانه ی سالمندان مناسب هست یا نه؟  هنگام انتخاب یک آسایشگاه سالمندان خصوصی، چه معیارهایی را باید در نظر داشت؟

الف. دسترسی به خدمات بهداشتی

نزدیک ترین بیمارستان چقدر به آن آسایشگاه نزدیک است؟ آیا حمل و نقل به بیمارستان و کمک های پزشکی نیز ارائه می شود یا این که باید برای این گونه خدمات هزینه های  اضافه ای پرداخت کنید؟ چه خدمات بهداشتی ای در محل آسایشگاه ارائه می شود؟ به عنوان مثال، آیا آسایشگاه مورد نظر از متخصصین طب فیزیکی استفاده می کند؟

ب. غذا، ناهار خوری و معاشرت

وعده های غذایی چگونه برنامه ریزی می شود؟ آیا فقط یک آشپز دارند یا چند تا؟ تجربه این آشپز یا آشپزها چقدر است و چگونه نیازهای غذایی را برطرف می کنند؟ آیا غذا مناسب است؟ سطح تنوع و کیفیت غذا چقدر است؟  سعی کنید در هنگام ناهار یا شام یک تور ترتیب دهید و از آن ها بپرسید که آیا می توانید در غذا خوردن به آن ها محلق شوید و یا نمونه ای از غذا به همراه ببرید؟

از همه مهم تر، آیا در زمان صرف غذا سرگرمی ای فراهم است؟ آیا آسایشگاه سالمندان مد نظر شما، افراد را به اجتماعی شدن ترغیب می کند یا این که غذای هر فرد به تنهایی سرو می شود؟ چگونه ساکنان جدید به ساکنان موجود معرفی می شوند؟ یک روز معمولی در آسایشگاه مد نظر شما چگونه است؟ آیا فعالیت های متنوعی برای ساکنان، بر اساس توانایی های جسمی و همچنین علایقشان وجود دارد؟

ج. امکان و کیفیت دیدارهای خانوادگی

آیا ملاقات خانوادگی محدودیتی دارد؟ اکثر خانه های سالمندان از دیدار اعضای خانواده بسیار استقبال می کنند، اما برخی از آنها ممکن است ساعات ملاقات خاصی را ترجیح بدهند. پس در صورتی که این مورد برای شما مهم است؛ فراموش نکنید که حتما در مورد این بازه های زمانی ملاقات های خانوادگی سوال کنید.

آیا دوستان و عزیزانی که از اقوام شما نیستند می توانند به ملاقات شما بیایند؟ آیا شما می توانید برای چند ساعت به گردش، خانه، خانه ی عزیزانتان و… بروید؟ همه ی این ها از نکات کلیدی و تعیین کننده هستند که ممکن است تاثیر به سزایی در کیفیت زندگی شما در آسایشگاه داشته باشند.

د. فرهنگ زندگی خصوصی و اجتماعی سالمندان حاضر در آسایشگاه

این ممکن است دشوارترین ویژگی برای توصیف یا اندازه گیری باشد. این همان عامل چیزی است که هنگام خرید اولین خانه خود، در مودر همسایگان خود به بررسی آن پرداخته بودید. چگونه می فهمید فرهنگ جامعه ای که قرار است بخشی از آن باشید برای شما مناسب است یا خیر؟ بعضی اوقات این فقط یک احساس است، اما اگر در این مورد حساس هستید توصیه هایی داریم که به شما کمک می کند.

از تعداد متعددی از خانه های سالمندان و آسایشگاه ها بازدید کنید و سعی کنید بیش از یک بار در ساعات مختلف روز از هر یک بازدید کنید. ساکنان و کارمندان را مشاهده کنید. آیا آن ها خوشحال و راضی به نظر می رسند؟ پرسنل چگونه به سوالات شما پاسخ می دهند؟ آیا آن ها وقت می گذارند تا پاسخ های خود را توضیح دهند و آیا به نظر می رسد برایشان مهم است؟ خود سالمندان چگونه با هم و با شما به عنوان یک تازه وارد احتمالی چگونه برخورد می کنند؟ آیا برای خود و اعضای دیگر جامعه شان احترام و ارزش قائل هستند؟ آیا احساس راحتی می کنید؟ فکر می کنید که می توانید با رضایت خاطر بخشی از این جامعه باشید؟

ه. قوانین و دستورالعمل های حاکم بر محیط آسایشگاه

قبل از این که در یک خانه سالمندان وارد شوید و توافق نامه امضا کنید، قوانین و مقررات را کاملاً بررسی کنید تا مطمئن شوید که هیچ  گونه سوال، مشکل و مخالفتی ندارید. به عنوان مثال هایی قابل درک از این قوانین می توان به مواردی از قبیل شامل قوانین انجمن برای بازدیدکنندگان، پارکینگ، حیوانات خانگی، فعالیت های تفریحی و حمل و نقل و دیگر موارد از این دست اشاره کرد.

ویژگی های اصلی یک خانه سالمندان خصوصی در تهران

پیش تر به معیارهای انتخاب یک آسایشگاه سالمندان خصوصی مناسب در شهری مثل تهران اشاره کردیم. در ادامه می بینیم چه ویژگی هایی مناسب بودن یک خانه سالمندان خصوصی در تهران را گارانتی می کنند. به طور کلی، ویژگی های زیر نشان می دهند که یک آسایشگاه سالمندان خصوصی در تهران، برای سکونت مناسب است:

-1 امکان دسترسی به نیروهای مراقبتی:

برای هر سالمند که قرار است در خانه سالمندان اسکان گزیند، لزوم وجود و در دسترس بودن نیروهای مراقبتی زیادی غیرقابل انکار است.سالمندان باید قادر باشند در صورت لزوم از نیروهای مراقبتی کمک بگیرند.

-2 کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی:

خدمات درمانی و بهداشتی به طورکلی شامل پرستاران، پزشکان و خدمات مراقبتی و درمانی تخصصی و… است که نباید از اهمیت آن غافل شد. خدمات بهداشتی و درمانی بسیار مهم هستند چرا که سلامت فرد سالمند به آن ها وابسته است.

_3 فراهم بودن امنیت سالمندان :

زندگی سالمند در خانه سالمندان باید حتما با امنیت همراه باشد. این مورد بسیار حیاتی است؛ خصوصا در مورد آن دسته از  سالمندانی که مبتلا به بیماری هایی از قبیل اختلال حواس یا آلزایمر می باشند.

4-کمک به سالمندان برای انجام فعالیت های روزانه:

برای سالمندانی توان انجام کارهای روزمره ی خود را نداشته و یا در این مورد دچار مشکل هستند؛ خانه سالمندان باید در این مورد کمک و همکاری مناسب ارائه دهد. به عنوان مثال مراقبین مربوطه باید در صورت لزوم به سالمندان در مواردی از قبیل رفتن به توالت و حمام، لباس پوشیدن، غذا خوردن، راه رفتن و … به سالمند کمک کنند.

-5 رسیدگی به تغذیه مناسب سالمند:

با توجه به این که به طور معمول انجام دادن کارهای روزانه منزل برای سالمندان  سخت و دشوار است، باید در خانه سالمندان به چنین مواردی از جمله تغذیه مناسب سالمند رسیدگی شود. علاوه بر این که هر وعده به سالمندان غذا داده می شود، باید متخصصین تغذیه با توجه به سن، نیازها و یا بیماری های سالمند، رژیم غذایی مناسبی برای هر سالمند در نظر بگیرد که این رژیم به طور دقیق رعایت شود. از طرفی، تنوع و کیفیت غذا نیز بسیار مهم است.

6-  امکان استفاده کردن سالمند از محیط اجتماعی فعال:

یکی از برتری ها و مزایای زندگی در خانه سالمندان این است که سالمندان بتوانند در جامعه ای با هم سالان خود در ارتباط باشند و از تنهایی دربیایند تا از دچار شدن آن ها به افسردگی سالمندی جلوگیری شود. یک خانه سالمندان مناسب باید فضایی را برای سالمند فراهم کند تا با شرکت در فعالیت های اجتماعی، خود را در کنار دوستان و هم سن و سالانش و بخشی از جامعه ببیند.

هزینه خانه سالمندان خصوصی در تهران

گول ارزانی بیش از حد قیمت خانه سالمندان خصوصی در تهران را نخورید!!!

ارزانی بیش از حد قیمت آسایشگاه سالمندان خصوصی در تهران و یا هر شهر دیگر، ممکن است در نگاه اول یک فرصت مناسب به نظر بیاید اما مسلما این هزینه بیش از حد کم، به معنای کمبود امکانات و یا کیفیت عرضه خدمات می باشد.

این حرف هرگز به این معنا نیست که قیمت خانه سالمندان خصوصی در تهران و یا هر شهر دیگری باید بیش از حد بالا باشد. نکته ی این حرف این است که هزینه خانه سالمندان باید متعادل باشد. قبل از انتخاب یک خانه سالمندان، اول قیمت آن را نسبت به امکانات بسنجید و سپس تصمیم بگیرید. در زمان سنجش امکانات یک خانه سالمندان از همه ابعاد بررسی خود را انجام دهید و به امکانات رفاهی، تفریحی، پرستاری و پزشکی، رسیدگی و… توجه کنید.

باید در انتخاب یک خانه سالمندان بسیار دقت کنید و تنها به این که نام خانه سالمندان خصوصی بر آن باشد اکتفا نکنید؛ چون یک انتخاب نامناسب در این زمینه ممکن است کاملا جبران ناپذیر باشد و حتی بعید نیست که انتخاب نامناسب شما یک عمر پشیمانی برایتان به دنبال داشته باشد.