افزایش سن در انسان موجب ایجاد نیازهای خاصی در وی می‌شود. سرای سالمندان بر نیازهای سالمندان تمرکز دارند و امکانات و خدمات لازم برای رفع نیازها را فراهم می‌نمایند.
افزایش سن موجب کند شدن فعالیت جسمی و تحرک، کاهش اشتها و بروز بیماری‌های مزمن می‌شود و بسیاری از سالمندان می‌توانند با رعایت نمودن مسائل بهداشتی و درمانی، تغذیه سالم و کافی و تحرک از بروز مشکلات ناشی از افزایش سن جلوگیری نمایند و یا شدت بروز آنها را به حداقل برسانند. در ادامه برخی از نیازهای اساسی سالمندان را شرح خواهیم داد.
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان
افراد سالمند به مرور زمان و با افزایش سن به دلیل نیاز کمتر به انرژی و ضعف بدنی، اشتهای خود را از دست می‌دهند. اگر سالمندان غذای کافی و مقوی دریافت ننمایند پس از مدتی دچار ضعف شدید بدنی و ناتوانی می‌شوند. از مهمترین عوارض تغذیه ناکافی ابتلا به سوء تغذیه می‌باشد. از مهمترین علل ایجاد مشکلات تغذیه در سالمندان می‌تواند به موارد زیر اشاره نمود.
- علل جسمی مانند ضعف جسمانی، عدم توانایی برای ایستادن و تهیه غذا، بیماری، تغییر در حس بویایی و چشایی، خراب شدن دندان‌ها، عدم تحرک، مشکلات گوارشی و زخم معده، عوارض جانبی داروها.
- علل روانی مانند تنهایی و افسردگی، فوت همسر و مشکلات روحی
- علل اقتصادی مانند عدم توانایی در تهیه مواد غذایی مقوی و درآمد ناکافی
سرای-سالمندان-غرب-تهران-سرای-سالمندان-آنوشا
نیازهای غذایی سالمندان
نیاز به انرژی: با افزایش سن سالمندان به دلیل کاهش توده عضلانی و کمتر شدن فعالیت‌های جسمانی نیاز بدن به انرژی کاهش می‌یابد. در این صورت اگر سالمند در طول روز انرژی زیادی دریافت کند موجب می‌شود مشکلاتی برای سالمند ایجاد شود مانند بیماری‌های قلبی و عروقی ناشی از چاقی، فشار خون بالا، قند خون و دیابت و … هر سالمند با توجه به وضعیت جسمانی و نوع بیماری بایستی از رژیم غذایی خاصی پیروی نماید. رژیم غذایی مناسب سالمند در سرای سالمندان تهران بایستی توسط متخصص تغذیه تنظیم گردد. متخصص تغذیه مقدار انرژی که سالمند بایستی در طول روز دریافت نماید را مشخص می‌کند و با توجه به آن غذاهای مختلفی را در برنامه رژیم غذایی می‌گنجاند. سالمندان و مراقبین سالمند بایستی رژیم غذایی را رعایت نمایند.
مصرف پروتئین: توده عضلانی در سالمندان به دلیل افزایش سن کاهش می‌یابد و به همین جهت میزان مصرف پروتئین در سالمندان بایستی افزایش یابد. با افزایش سن، ذخایر پروتئین بدن به مرور زمان کاهش می‌یابد و بایستی با استفاده از مواد غذایی غنی از پروتئین جبران شود. اگر سالمند به برخی از بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی و بیماری‌های عفونی مبتلا باشد، بیشتر از سایر سالمندان به پروتئین نیاز خواهد داشت. به همین دلیل حدود 15 درصد از میزان انرژی دریافتی سالمندان در طول روز بایستی شامل مواد پروتئینی باشد. بهتر است از منابع غنی پروتئین استفاده شود. در سرای سالمندان غرب تهران میزان مواد مصرفی سالمندان به دقت بررسی می‌شود و از مواد غذایی سالم و تازه در تهیه غذا استفاده می‌شود. شرایط جسمی و بیماری سالمندان متفاوت می‌باشد و به همین منظور متخصص تغذیه در سرای سالمندان تهران برای هر سالمند مطابق با نیاز بدنی وی به دریافت پروتئین، در رژیم غذایی آنها مواد پروتئینی مورد نیاز را مشخص می‌نماید.
مصرف مایعات: با افزایش سن میزان مایعات موجود در پوست و بدن کاهش می‌یابد و به همین دلیل در بسیاری از سالمندان شاهد خشکی پوست، خشکی لب، چشمان گود افتاده، یبوست، کاهش ادرار یا سوزش ادرار و تب هستیم. این علائم در طول تابستان و در سالمندانی که در مناطق گرمسیر ساکن هستند، بیشتر دیده می‌شود. مصرف مایعات بایستی به طور مکرر به سالمند یادآوری شود.
دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز: کمبود ویتامین و مواد معدنی در سالمندانی که دچار سوء تغذیه هستند مشاهده می‌شود. اما باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه ویتامین موجب بروز مشکلاتی در بدن سالمند می‌شود، بنابراین مصرف ویتامین و مکمل‌ها بایستی تحت نظر پزشک صورت گیرد. برخی از سالمندان به دلیل مشکلات دندان قادر به خوردن میوه و سبزی نیستند و به همین دلیل مقدار ویتامین‌های موجود در میوه و سبزی در بدن آنها کاهش می‌یابد. برخی از سالمندان نیز به علت مصرف برخی از داروها نیازمند دریافت ویتامین بیشتری می‌باشند. پزشکان متخصص حاضر در سرای سالمندان آنوشا با انجام آزمایشات لازم در مرکز از کمبود مواد معدنی موجود در بدن سالمند مطلع می‌شوند و مکمل‌های مورد نیاز را برای سالمندان تجویز می‌نمایند. وجود آزمایشگاه در سرای سالمندان شهرک گلستان این امکان را فراهم می‌نماید که چکاپ سالمندان به طور منظم انجام شود.
سالمندانی که کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند و بیشتر وقت خود را در محیطی بسته و داخل خانه سپری می‌کنند دچار کمبود ویتامین D می‌شوند. کلسیم و سایر مواد معدنی بایستی متناسب با نیاز سالمند تجویز گردد. کلسیم اضافی در بدن موجب بروز بیماری‌های کلیوی و تشکیل سنگ کیله می‌شود.
کمبود کلسیم در سالمندان دلایل گوناگونی دارد. جذب کم کلسیم در روده، عملکرد ناقص کلیه، تراکم استخوان‌ها، تداخل دارو و غذا و مصرف ناکافی مواد لبنی و عدم تحرک از جمله عواملی است که موجب کمبود کلسیم در بدن می‌شود. برخی از سالمندان به دلیل حساسیت به لاکتوز نمی‌توانند از لبنیات استفاده نمایند و به همین دلیل پزشک برای آنها مکمل کلسیم تجویز می‌نماید تا کمبود کلسیم در بدن را جبران نماید.
مصرف سدیم و مواد حاوی این ماده معدنی در سالمندانی که به فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی، بیماری‌های کلیوی و دیابت مبتلا هستند بایستی کنترل شود و میزان مصرف آن حتما توسط پزشک متخصص تعیین گردد. در سرای سالمندان شهرک گلستان در طول هفته پزشکان متخصص برای ویزیت سالمندان به مرکز مراجعه می‌نمایند و با بررسی جواب آزمایش با توجه به مواد معدنی مورد نیاز بدن هر سالمند، مکمل‌های مورد نیاز را تجویز می‌نمایند.
به منظور رعایت نیازهای تغذیه‌ای سالمندان توجه به نکات زیر ضروری است:
- بررسی مرتب سلامت عمومی سالمند و مشورت با پزشک متخصص تغذیه
- رسیدگی به سلامت دندان‌ها و بهداشت دهانی
- مصرف مایعات کافی در طول روز
- مصرف تمام مواد غذایی از جمله میوه و سبزیجات و ایجاد تنوع در دریافت مواد غذایی
- استفاده از میوه و آبمیوه در میان وعده و استفاده از سبزیجات در وعده غذایی اصلی
- استفاده از نان‌های سبوس دار و غنی شده
- کنترل میزان مصرف نمک و شکر و به حداقل رساندن مصرف چربی
- استفاده از لبنیات در طول روز. مصرف یک الی دو لیوان شیر و یا مصرف ماست
- محدود نمودن مصرف چای و قهوه به خصوص در سالمندانی که دچار مشکلاتی مانند تکرر ادرار یا بی خوابی هستند. بهتر است به جای چای یا قهوه از شیر گرم یا دمنوش‌های آرام بخش استفاده شود.
- عدم استفاده از چای و مواد کافئین دار بعد از غذا. این مایعات مانع از جذب مواد معدنی موجود در غذا می‌شوند.
- ساعتی در روز به حضور در فضای باز سرای سالمندان شهرک گلستان و قرار گرفتن در معرض نور خورشید اختصاص داده شود. نور خورشید موجب تامین ویتامین D در بدن می‌شود و بهتر است از لباس‌های روشن استفاده شود.
- ورزش مرتب و روزانه و پیاده روی در فضای باز. بهتر است سالمندان با دوستان و نزدیکان خود همراه شوند و پیاده روی یا ورزش گروهی را آغاز نمایند. سالمندان بایستی از انجام حرکات سنگین ورزشی خودداری نمایند و حرکات ورزشی را آهسته انجام دهند. در بهترین سرای سالمندان برنامه‌های ورزشی گروهی و مناسب شرایط سالمندان در نظر گرفته شده است و روزانه سالمندان در فضای آزاد ورزش می‌کنند.
ورزش در سالمندان
ورزش برای تمام انسان‌ها مفید است حتی برای سالمندان. بسیاری از سالمندانی که بیماری‌های فشار خون، دیابت و دردهای مفصلی دارند بایستی ورزش کنند و ورزش برای این افراد موجب کاهش علائم بیماری و بهبود حال جسمی سالمندان می‌شود. اما نکته قابل توجه در مورد ورزش سالمندان چگونگی انجام دادن آن می‌باشد.
در بهترین سرای سالمندان تهران همانگونه که به حال روحی سالمندان توجه می‌شود بایستی به حال جسمی آنها نیز اهمیت داده شود. سالمند در هنگام ورزش بهتر است لباس مناسب بر تن داشته باشد و از کفش مناسب با کفی طبی و نرم استفاده نماید.
اگر سالمند تجربه ورزش کردن نداشته باشد بهتر است از ورزش‌های سبک و نرم شروع نماید و حرکات ساده‌تر انجام داده شود. ورزش می‌تواند ابتدا از یک پیاده روی ساده شروع شود. حرکت آرام دست‌ها و گردن را نیز می‌توان همراه با پیاده روی انجام داد. انجام ورزش‌های سبک از بروز دردهای احتمالی جلوگیری می‌نماید. سالمندانی که درد مفصلی دارند بایستی حرکات ورزشی را بسیار آرام و نرم انجام دهند.
بهترین ورزش برای سالمندان شنا و پیاده روی می‌باشد. در بهترین سرای سالمندان تهران ورزش گروهی ایروبیک نیز به صورت آرام و پیوسته انجام می‌شود که در بهبود حال جسمی و روحی سالمند بسیار مفید خواهد بود.
بهترین-سرای-سالمندان-تهران-سرای-سالمندان-آنوشا
نیازهای اجتماعی سالمندان
رفع نیازهای اجتماعی سالمند با برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده و جامعه میسر خواهد بود. بر طرف نمودن این نیازها بایستی توسط خود سالمند یا اطرافیان وی صورت گیرد.
نیازهای اجتماعی سالمندان عبارتند از ارتباط با جامعه، اشتغال و انجام کار مفید، برخورداری از درآمد کافی، برخورداری از خدمات درمانی و بهداشتی، داشتن اوقات فراغت و تفریح، مورد احترام قرار گرفتن، مشارکت در کارهای گروهی، خانه و لوازم رفاهی و …
تمامی موارد ذکر شده جزو نیازهای اجتماعی سالمند محسوب می‌شود و وجود هر یک موجب بهبود کیفیت زندگی سالمند می‌شود. سالمندانی که در سرای سالمندان تهران زندگی می‌کنند به دلیل اینکه با افراد زیادی در ارتباط هستند از روحیه بهتری نسبت به سالمندانی که به تنهایی زندگی می‌کنند برخورداند.
نیازهای روانی سالمندان
سالمندان به دلایل گوناگون به مشکلات روحی و روانی دچار می‌شوند. عللی مانند از دست دادن همسر، دور شدن از فرزندان، بازنشستگی، بیماری و … موجب می‌شود تا سالمند از نظر روانی نیازمند حمایت و کمک باشد. مشکلات روانی موجب می‌شود تا سالمند از انجام کارهای اجتماعی خودداری نماید و با کناره گیری از دوستان و آشنایان دچار افسردگی شدید خواهند شد. به همین دلیل حضور اطرافیان دلسوز و مهربان تاثیر بسیار زیادی بر بهبود حال روحی و روانی سالمند دارد. مشکلات روانی سالمندان ممکن است برای خود سالمند و اطرافیان مشکلات بسیاری ایجاد نماید. در سرای سالمندان آنوشا حضور روان درمانگر کمک بزرگی به بهبود حال سالمندان و رفع مشکلات روانی خواهد نمود. سالمندان می‌توانند مشکلات و درگیری‌های ذهنی خود را با روان درمانگر در میان بگذارند و درباره مسائلی که موجب می‌شود حال روحی خوبی نداشته باشند با وی صحبت نمایند. قطعا روان درمانگر بهترین شخصی است که می‌تواند حال سالمندان را درک نماید و به آنها کمک نماید.
اگر در خانه خود سالمندی دارید یا با سالمندان در ارتباط هستید نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
به سالمند و حس استقلال وی احترام بگذارید
همه انسان‌ها تلاش می‌کنند تا مستقل زندگی کنند و حس وابستگی و احتیاج برای تمامی افراد جامعه مخصوصا سالمندان ناخوشایند خواهد بود. سالمندان با افزایش سن ممکن است توانایی و قدرت جسمی خود را از دست بدهند و به همین دلیل بسیار حساس می‌شوند و دوست ندارند کسی با آنها رفتار نادرستی داشته باشد و به گونه‌ای رفتار کند که سالمند احساس ناتوانی و از کار افتادگی نماید.
مراقبین سالمند و نزدیکان وی بایستی اجازه دهند سالمند تا حد امکان مستقل زندگی کند و خانه مجزا داشته باشد. رعایت احترام سالمند در این خصوص از اهمیت بالایی برخوردار است. سالمندان برای انجام کارهای روزانه و منزل سالمند نیز بایستی از سالمند اجازه بگیرند و سالمند را در انجام کارهای مشارکت دهند. سالمندان از اینکه مشغول به کاری باشند لذت می‌برند. از او بخواهید تا در مورد نحوه انجام کارها و سایر کارها نظر بدهد و کارها را مطابق سلیقه او انجام دهید و نظر و سلیقه خود را به سالمند تحمیل نکنید.
اگر قصد دارید سالمند را از لحاظ مالی حمایت نمائید بایستی به گونه‌ای این کار را انجام دهید تا سالمند احساس تنگ دستی و ناتوانی نکند. سالمندان دوست ندارند به شخصی وابسته باشند و غرور خاص خود را دارند که باید مورد توجه قرار گیرد.
حس ارزشمندی
از دیگر معایب ناتوانی سالمندان از دست رفتن عزت نفس و احساس از کار افتادگی می‌باشد. ممکن است فرد سالمند به همین دلیل از زندگی ناامید شود و دوره سالمندی خوبی را سپری ننماید. سالمندانی که برای انجام امور روزانه به کمک دیگران نیاز دارند به مرور زمان دچار یاس و ناامیدی می‌شوند و به همین دلیل پس از مدتی به اطرافیان خود بدبین می‌شوند و دیگر قادر نیستند با اطرافیان خود ارتباط خوبی برقرار کنند. در این شرایط ممکن است سالمند لجباز شود و با فردی که از او مراقبت می‌کند همکاری نکند.
فردی که از سالمند مراقبت می‌کند بایستی بداند که چگونه با سالمند رفتار نماید تا سالمند حس ارزشمند بودن نماید و کمک اطرافیان را قبول کند.
دریافت توجه و محبت
سالمندان نیازمند توجه و محبت می‌باشند و نسبت به رفتار اطرافیان بسیار حساس می‌باشند. برخی از سالمندان به دلیل ابتلا برخی از بیماری‌ها توانایی ذهنی خود را از دست می‌دهند و برای انجام امور روزانه دچار سردرگمی می‌شوند. ممکن است یک کار را برای چندین بار تکرار کنند و یا روش استفاده از چیزی را فراموش کنند. تحت این شرایط سالمند احساس ناخوشایندی خواهد داشت و نیازمند توجه و محبت می‌باشد.
فرد مراقب بایستی با صبر و حوصله با سالمند رفتار نماید و کارها را با مهربانی و محبت به سالمند یادآوری نماید تا او را آزرده خاطر نکند. تنها کافی است کارها را با آرامش برای سالمند توضیح دهد و روش استفاده از کارها را به سالمند آموزش دهد. هنگامی که سالمند متوجه شود که مورد احترام قرار می‌گیرد، در تمامی کارها با فرد مراقب خود همکاری خواهد کرد و حال خوشی خواهد داشت.
روان پزشکان بهترین سرای سالمندان تهران معتقدند که مشکلات روانی علت بروز بسیاری از بیماری‌های روانی می‌باشد. اگر فرد سالمند حال روحی و روانی مساعدی نداشته باشد انواع بیماری‌های روانی در وی بروز خواهد نمود و اگر زمینه بیماری خاصی در وی وجود داشته باشد، شدت پیشروی بیماری سریعتر خواهد شد. به همین دلیل نحوه نگهداری از سالمند و طرز برخورد مراقب با سالمند بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
در بهترین سرای سالمندان پرستاران و پرسنل با نحوه رفتار با سالمندان بیمار آگاه هستند و با محبت و مهربانی با سالمندان برخورد می‌کنند. سالمندانی که حال وخیمی دارند و از نظر روانی در شرایط عادی نیستند نیازمند توجه و محبت بیشتری از سوی اطرافیان می‌باشند و هر گونه خشم و پرخاشگری موجب تحریک آنها خواهد شد و مضطرب و پریشان خواهند شد.
بیماری‌های روانی شایع در سالمندان
آلزایمر و انواع مختلف زوال عقل:
زوال عقل به دلیل آسیب دیدگی سلول‌های خاکستری مغز اتفاق می‌افتد و مغز به تدریج تمام سلول‌های خاکستری خود را از دست می‌دهد. سلول‌های آسیب دیده به هیچ وجه قابل درمان نیستند و این موضوع باعث می‌شود تا حال سالمند بدتر از قبل گردد و بهبودی در این افراد غیر محتمل است. با پیشرفت بیماری سالمند به طور کامل توانایی ذهنر خود را از دست می‌دهد و گاها برای تصمیمات کوچکی مانند برداشتن جسمی از روی میز یا نشستن دچار سردرگمی می‌شود.
بیماری‌های پارکینسون و آلزایمر از جمله شایع‌ترین انواع زوال عقل می‌باشد و تا به امروز هیچ درمانی برای این بیماری‌ها پیدا نشده است و هنوز علت اصلی بروز این بیماری مشخص نشده است. البته برخی از روش‌های کار درمانی برای کند شدن روند بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند و در بسیاری از سالمندان نتیجه بخش بوده است.
امکانات فیزیوتراپی و کاردرمانی موجود در سرای سالمندان غرب تهران به بهبود حال سالمندانی که توانایی خود را از دست داده اند یا به بیماری‌های حرکتی مانند پارکینسون مبتلا هستند کمک می‌نماید و از بدتر شدن حال سالمند جلوگیری می‌نماید. تمرینات توانبخشی منظم موجب می‌شود تا سالمند قدرت جسمی مناسب را بدست آورد تا بتواند کارهای شخصی خود را انجام دهد و کمتر به دیگران وابسته باشد. این بیماران هر قدر کمتر تحرک داشته باشند شرایط بدتری را تجربه خواهند نمود.
در مورد بیماران آلزایمری نیز انجام تمرینات ذهنی بسیار موثر می‌باشد. تمرینات ورزشی مانند شطرنج، سودوکو، حل جدول و اینگونه بازی‌های ذهنی موجب می‌شود تا مغز سالمند فعال باشد. فعالیت مغز برای مغز مفید خواهد بود و موجب می‌شود بیماری کمتر به سلول‌های خاکستری مغز آسیب بزند.
ترس از مرگ:
بسیاری از سالمندان با ورود به دوره میانسالی به طور ناخودآگاه دچار ترس از مرگ می‌شوند و این موضوع باعث می‌شود تا فعالیت‌های اجتماعی و ارتباط با دیگران را محدود کنند. بیشتر سالمندان در این سن از نوشتن وصیت نامه اجنتاب می‌کنند، زیرا بر این باورند که نوشتن وصیت نامه یعنی قبول مرگ و دوست ندارند حرفی مریوط به مرگ به میان بیاید. ترس از مرگ بیشتر از هر بیماری دیگری موجب مرگ سالمندان می‌شود. برخی از سالمندان به دلیل اضطراب زیاد دچار مشکلات مغزی و در نهایت سکته مغزی می‌شوند و یا حالشان به قدری وخیم می‌شوند که خودکشی می‌کنند.
کمک گرفتن از روان درمانگر و مطرح نمودن این مشکل با وی می‌تواند بسیار موثر باشد. سرای سالمندان غرب تهران برای رسیدگی به حال روحی سالمندان جلسات درمانی متعددی برای سالمندان برگزار می‌نماید و سالمندان می‌توانند مشکلات خود را با روان درمانگر در میان بگذارند و راه حل‌های مفیدی دریافت نمایند.
برای دریافت اطلاعات لازم در مورد سرای سالمندان آنوشا به سایت https://salmandananoosha.com/ مراجعه نمائید.
اختلال خواب:
بی خوابی و مشکلات خواب از شایع‌ترین مشکلات موجود در سالمندان می‌باشد. به طور طبیعی افزایش سن موجب می‌شود تا فرد نیاز کمتری به خواب داشته باشد اما برخی از سالمندان برای خواب شبانه نیز دچار مشکل می‌شوند و تا صبح بیدار می‌مانند و این مساله موجب ناراحتی و پریشانی سالمند خواهد شد. اگر سالمند برای چند روز متوالی نتواند بخوابد و خواب کافی نداشته باشد، حال مساعدی نخواهد داشت و خود و دیگران را دچار مشکل می‌نماید.
اختلال در رفتار و پرخاشگری:
سالمندانی که به بیماری زوال عقل مبتلا می‌باشند ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز دهند و یا دچار توهم شوند و به اطرافیان خود بدبین باشند. پرخاشگری و حالت مضطرب سالمندان موجب می‌شود تا سالمند کنترل خود را از ست بدهد و به اطرافیان و مراقب خود آسیب بزند. یا ممکن است اطرافیان خود را متهم به دزدی یا سوء قصد به جان وی کنند. در این شرایط رفتار پرستاران بهترین سرای سالمندان بسیار اهمیت دارد. پرستاران می‌توانند با حفظ آرامش خشم سالمند بیمار را کنترل نمایند و از شدت گرفتن حال وی جلوگیری نمایند. تجربه و مهارت پرستاران در این مورد بسیار موثر خواهد بود.
از دیگر مواردی که اطرافیان سالمند را دچار مشکل می‌کند، لجبازی سالمند می‌باشد. برخی از سالمندان به دلیل بیماری یا افسردگی از انجام برخی از درمان‌ها یا مصرف دارو امتناع می‌ورزند. در چنین شرایطی از برخورد تند و پرخاش جدا پرهیز نمائید و با حفظ آرامش و خونسردی با سالمند صحبت کنید و او را برای انجام کارهای مختلف قانع نمائید.